Geluidskwaliteit

Er gebeuren leuke dingen hè! Veel nieuwe stations te ontvangen op je DAB+ ontvanger. En het wordt nog leuker. Daarover later meer, maar volg onderwijl ook de korte updates op de Facebookpagina van Radiowinkel of via de Twitters van @radiomans. Daar worden ook vaak berichten van andere nieuwsbronnen gepost.

Maar nu even wat anders. Geluidskwaliteit. Het blijft een interessant gespreksonderwerp als het gaat om muziek en nu, dankzij DAB+, om radio.

Geluidskwalitieit is mijns inziens op twee manieren uit te leggen.

De hifi-manier is de eerste. Dat gaat puur om de klank, de diepte, de breedte en de hoogte van het geluidsbeeld. Hoe echt klinkt een zangeres? Hoe groot klinkt een ensemble? Hoe is de galm van het gebouw of de studio waar het is opgenomen? Hoor je de strijkstokken? De plectrum van de bassist? De inademingen van de zanger? En hoe is dit alles vastgelegd? Veel hifi-puristen zweren bij een totaal analoge keten. Dus een piano bijvoorbeeld opnemen met een bepaalde soort microfoons, deze microfoons samenmengen met een volledige analoge mengtafel en dit vervolgens masteren op een analoge bandrecorder. Uiteraard wordt het dan in het beste geval uitgebracht op elpee. En dit luister je dan af via een goeie draaitafel en een buizenversterker met goeie luidsprekers.

Uiteraard kan hier en daar iets analoogs door iets digitaals vervangen worden. Je zou de opname bijvoorbeeld digitaal kunnen masteren. Of je zou het uit kunnen brengen op CD. Maar hoe dan ook, als er, naar de opvattingen van hifi-puristen -ook wel audiofielen genoemd- overal genoeg aandacht en met liefde voor muziek en het origineel de juiste zorg besteed is aan de opname-keten dan zal het resultaat een live-beleving van het -in dit voorbeeld- pianostuk benaderen.

Het digitaliseren van een natuurlijk (dus: analoog) signaal levert altijd een bepaald soort verlies op. Sceptici zeggen dat als je het digitaal maken van een analoog signaal maar goed genoeg doet (bijvoorbeeld 44100 keer per seconde meten wat de waarde is van een analoog signaal, zoals bij CD’s) dat mensen met hun specificaties van gehoor en andere belevingseigenschappen het verschil niet meer kunnen horen. Anderen zeggen dat er meer is dan specificaties en wetenschap en dat mensen niet alleen met hun oren luisteren maar ook met hun gevoel en dat de beleving van een analoog stuk muziek (via een LP of FM radio bijvoorbeeld) vele malen prettiger is -echter is- dan via een digitaal medium zoals een CD of via DAB+ radio.

Dan kom ik automatisch bij de tweede benadering van wat geluidskwaliteit is. En die geldt mijns inziens voor een veel groter publiek. Want audiofielen en hifi-puristen zijn wonderlijke mensen die in alle lagen van de bevolking te vinden zijn, maar zij zijn uitzonderingen: de meesten van ons nemen genoegen met een 128 kbps MP3 die via een -vaak belabberde- ingebouwde DAC omgezet wordt naar analoge hoofdtelefoonsignalen. Dat is nu eenmaal de tijd waarin we leven. We hebben te maken met een ongekende geluidskwaliteitinflatie. Maar nogmaals: de meesten van ons zal het een worst wezen.

De tweede benadering gaat aldus om het ontbreken van bijgeluiden en andere geluidsgedoe wat om het origineel heen hangt. Toen we de elpee hadden en niets anders dan de elpee (afgezien van de muziekcassette e.a. tape-achtigen) wisten we niet beter. Je moest er voorzichtig mee zijn. En als je in de hete nachtelijke uurtjes met een gezellig thuisfeestje het plaatje overgoot met Skol of Heineken en een paar keer uit je handen liet vallen, nou dan wist je dat je de volgende keer het muziekstuk zou moeten luisteren met (nog) meer getik en gekraak. Een plaat grijs draaien. Dat deden we nogal eens bij een goeie elpee. En we hoorden het getik en gekraak amper. Je wende er aan. Het was niet anders. Hoe anders werd het met de introductie van de CD. Weg waren de tikken, de kraken en het slippen van de naald. Hoe helder! Hoe stil was het, duidelijk hoorbaar bij de zachtere muziekpassages. Een ware revolutie. Dat je ook nog een afstandsbediening had om naar het volgende nummer de skippen en dat je niet uit je stoel hoefde te komen om de plaat om te draaien was ook mooi meegenomen…

En zo is het eigenlijk met DAB+ radio ook… Het geruis, geknisper, gefriemel, geknor, gesuis, gesissel van de verder prachtig klinkende FM zijn we kwijt, maar we winnen de stilte…